Για να μας «συντροφεύει» τις κρύες νύχτες του χειμώνα
Οσο ο καιρός είναι ζεστός, προλαβαίνετε να κάνετε το δικό σας τραχανά και να απολαύσετε όλα τα οφέλη του… Συνήθως οι νοικοκυρές, στα τέλη του καλοκαιριού, αρχές φθινοπώρου φτιάχνουν τον τραχανά τους ώστε να τον γεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Πόσοι από εσάς δεν έχετε αναμνήσεις από τη γιαγιά στο χωριό ή τη μαμά σας, να κάνει τραχανά;
Το παραδοσιακό αυτό ζυμαρικό, το οποίο αποτελεί ένα διατροφικό… θησαυρό, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής κουζίνας και θα το βρείτε από μέρος σε μέρος σε διάφορες γεύσεις και παραλλαγές. Ξινός, γλυκός, νηστίσιμος, με ποικίλες γεύσεις, όπως πάπρικα, πιπεριές φλωρίνης και διάφορα λαχανικά, με αλεύρι, σιμιγδάλι, γάλα ή γιαούρτι, αυγά και μη, ο τραχανάς δε λείπει σχεδόν από κανένα σπίτι καθώς αποτελεί παράδοση από τους προγόνους μας μέχρι και σήμερα. Ο ρόλος του στην ανατροφή ακόμη και στην επιβίωση μίας οικογένειας ήταν σημαντικός.
Εμείς επιλέξαμε να κάνουμε ξινό τραχανά με αλεύρι και αγελαδινό ντόπιο γιαούρτι, σε συνδυασμό με στραγγιστό και τον απολαμβάνουμε το χειμώνα σκέτο, ή με κρεμμυδάκι, καπνιστή ή πικάντικη πάπρικα, παρθένο ελαιόλαδο και φυσικά φέτα.
Το μεγαλείο αυτού του πιάτου βρίσκεται στην απλότητά του!
ΥΛΙΚΑ
5 κιλά αλεύρι
5 κιλά γιαούρτι (εμείς βάλαμε 3 κιλά στραγγιστό και 2 κιλά χωριάτικο)
3 σακουλάκια σιμιγδάλι χονδρό
3 φακελάκια μαγιά ξηρή
Αλάτι
*Προσοχή: Στην παραπάνω συνταγή, οι δόσεις είναι μεγάλες γιατί θέλουμε να κάνουμε μεγάλη ποσότητα και να τον μοιραστούμε με φίλους και συγγενείς.
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
1. Κοσκινίζουμε το αλεύρι, το βάζουμε σε ένα μεγάλο μπολ ή λεκάνη και ανοίγουμε στη μέση μία γούβα (τρύπα).
2. Προσθέτουμε το γιαούρτι (το προηγούμενο βράδυ το έχουμε αφήσει έξω από το ψυγείο για να ξινίσει), τη μαγιά και το αλάτι και ανακατεύουμε καλά, μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές μείγμα.
3. Το ζυμάρι μας είναι έτοιμο. Το σκεπάζουμε με μία υγρή πετσέτα και το αφήνουμε μέχρι να φουσκώσει.
4. Οταν πια είναι έτοιμο, κόβουμε το ζυμάρι σε μικρά κομμάτια και το απλώνουμε σε σεντόνι για να στεγνώσει.
5. Επιλέγουμε ένα αεριζόμενο ζεστό χώρο και δεν ξεχνάμε να γυρίζουμε τα ζυμαράκια για να ξεραθούν καλά απ’ όλες τις πλευρές.
6. Αφού φύγει η υγρασία τους και στεγνώσουν καλά (δεν χρειάζεται να ξεραθούν εντελώς, για να τρίβονται πιο εύκολα), τα τρίβουμε στο κόσκινο για να γίνει ψιλός ο τραχανάς.
7. Αφού έχουμε τρίψει τον τραχανά, τον απλώνουμε σε σεντόνι και τον σκεπάζουμε με ένα ψιλό σεντόνι ή τούλι. Το αφήνουμε έτσι, μέχρι να φύγει τελείως η υγρασία του.
8. Αν θέλουμε να συντομεύσουμε το χρόνο ξήρανσης, μπορούμε να βάλουμε έναν ανεμιστήρα ή σε ένα χώρο που να κυκλοφορεί αέρας.
9. Οταν στεγνώσει, το αποθηκεύουμε σε πάνινες σακούλες, τις οποίες τοποθετούμε σε στεγνό και δροσερό μέρος.
EXTRA TIPS: Αν θέλουμε η διάρκεια ζωής του τραχανά μας να είναι μεγάλη, τότε μπορούμε να τον φουρνίσουμε λίγο. Για την αποθήκευσή του, μία καλή λύση είναι παλιές μαξιλαροθήκες, που του επιτρέπουν να παίρνει αέρα.
EXTRA INFO
–Πρόκειται για μία τροφή με υψηλή θρεπτική αξία, λίγες θερμίδες και χαμηλά λιπαρά. Περιέχει φυτικές ίνες, πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας (γι’ αυτό είναι ιδανικός για τα παιδιά), υδατάνθρακες, μαγνήσιο, φώσφορο και φυλλικό οξύ.
–Οι τραχανάδες χωρίζονται σε σταρένιους ή αλευρένιους, ανάλογα με το αν είναι από σιτάρι ή αλεύρι (ή/και σιμιγδάλι), και σε γλυκούς ή ξινούς, ανάλογα με το είδος του γάλακτος με το οποίο ζυμώνονται. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ανάλογα με το πλάσιμο, το σχήμα και το μέγεθος (ξινόχοντρος, χάχλες κ.λπ.), αλλά και ορισμένοι ιδιαίτεροι τραχανάδες, όπως οι νηστίσιμοι της Θράκης (με λαχανικά) ή άλλοι που ζυμώνονται με ζουμί από βραστό κρέας.
–Από τον 1ο αιώνα μ.Χ. κιόλας αναφέρεται από τον Απίκιο ένας παχύρρευστος χυλός με το όνομα τράκτα «tractae», που το χρησιμοποιούσαν για να πήζουν κάθε είδους σάλτσα. Σύμφωνα με μια άλλη ιστορική εκδοχή πιστεύεται ότι ο τραχανάς προέρχεται από την ανατολική Μεσόγειο είχε το όνομα «tarkhaneh» και σήμαινε φαγητό σε κοκκώδη μορφή, φτιαγμένο από δημητριακά και γαλακτοκομικά προϊόντα.
–Για τους προγόνους μας αλλά μέχρι και τους γονείς μας ο τραχανάς έπαιζε σημαντικό ρόλο στην ανατροφή και μερικές φορές ακόμα και στην επιβίωση της οικογένειας. Ξεκινούσαν την προετοιμασία του τους πρώτους μήνες του καλοκαιριού, για να στεγνώσει, να συσκευαστεί και να είναι έτοιμος για τον επόμενο χειμώνα. Συσκευαζόταν σε μεταλλικούς τενεκέδες ή πήλινα κιούπια και διατηρούνταν σε δροσερό μέρος για περισσότερο από ένα χρόνο, μέχρι να εξαντληθεί η ποσότητα.
