Λιπαριά: Εκλεκτός μεζές από το ψάρι που ζει μόνο στα νερά της Βόλβης (ΦΩΤΟ)

Μία τοπική σπεσιαλιτέ που μπορείτε να την απολαύσετε παστή ή ψητή

Για τους κατοίκους των χωριών που ζουν γύρω από τη λίμνη Βόλβη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, το ψάρι λιπαριά αποτελεί ένα γνωστό, νοστιμότατο και εκλεκτό μεζέ…

Εκτός από τη γεύση του, αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι η μοναδικότητά του, καθώς το συγκεκριμένο ψάρι δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο, αφού ζει μόνο στα νερά της Βόλβης.

Οσοι λοιπόν δεν το γνωρίζετε, είστε απολύτως δικαιολογημένοι. Αν βρεθείτε στην περιοχή πάντως, μην παραλείψετε να δοκιμάσετε. Μία καλή εποχή, σύμφωνα με τους ντόπιους, είναι στα τέλη της άνοιξης, ωστόσο μπορείτε να τη γευτείτε και παστή όλες τις εποχές του χρόνου, συνοδεύοντας το τσιπουράκι ή το ουζάκι σας.

Αν έχετε κάποιο φίλο ψαρά στην περιοχή ακόμη καλύτερα. Προμηθευτείτε λιπαριές για να τις παστώσετε…

Παρακάτω μπορείτε να δείτε τη διαδικασία, που μοιράστηκε μαζί μας ένας κάτοικος.

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΠΑΣΤΩΜΑ
Λιπαριές
Χοντρό αλάτι
Τενεκεδάκι
Λαδόκολλα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ
1. Πλένετε τις λιπαριές, τις στραγγίζετε καλά και αφαιρείτε τα εντόσθια.
2. Σε ένα τενεκεδάκι, τοποθετείτε μία λαδόκολλα στον πάτο και στη συνέχεια, τα ψάρια με το αλάτι εναλλάξ.
3. Κλείνετε και αποθηκεύετε περίπου για 2- 2,5 μήνες. Πολλοί αφήνουν το τενεκεδάκι σε εξωτερικό χώρο, στο κρύο.

ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑ
Τις σερβίρετε με ελαιόλαδο και ξυδάκι και αποτελεί έναν εκλεκτό μεζέ σίγουρα για τσιπουράκι, ουζάκι κτλ.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ
Κάποιοι τις αφήνουν με αλάτι και ξύδι για δύο μέρες, στη συνέχεια τις καθαρίζουν και τις τοποθετούν σε γυάλινα βάζα με μαρινάδα, που μπορεί να αποτελείται από σκορδάκι, φύλλα βασιλικού, πιπέρι, δάφνη, λεμόνι και σπορέλαιο. Τις αποθηκεύουν στο ψυγείο.

Χρήσιμα στοιχεία για τη λιπαριά
– Με το κοινό όνομα λιπαριά και απόλυτα προσαρμοσμένο στα εσωτερικά ύδατα, το είδος Alosa macedonica είναι ενδημικό της λίμνης Βόλβης. Παρά το γεγονός ότι η Βόλβη επικοινωνεί με τη θάλασσα και βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτήν, η λιπαριά δεν μεταναστεύει στη θάλασσα, σε αντίθεση με τα συγγενικά της είδη που είναι κατά κανόνα μεταναστευτικά.

-Σχετικά με την προέλευσή της, πιστεύεται ότι κατά την περίοδο που η λίμνη Μυγδονία επικοινωνούσε με τον Στρυμονικό κόλπο, η λιπαριά είχε ήδη κατέβει από την Ποντιοκασπική Λεκάνη στο Βόρειο Αιγαίο.

-Δεδομένου ότι τα συγγενικά της είδη είναι ανάδρομα, είναι σχεδόν βέβαιο πως και η ίδια υπήρξε ανάδρομη, δηλαδή ανέβαινε στους ποταμούς για αναπαραγωγή. Επειδή όμως η επικοινωνία της λίμνης Μυγδονίας με τη θάλασσα διακοπτόταν κατά περιόδους, η λιπαριά πρέπει να αποκλείσθηκε και έτσι αναγκάσθηκε να προσαρμοσθεί και να ζήσει ολοβιοτικά, στο κλειστό πλέον σύστημα της λίμνης.

-Το σώμα της λιπαριάς είναι ατρακτοειδές, πλευρικά πεπιεσμένο. Ο χρωματισμός της ράχης είναι στις αποχρώσεις του μπλε και του πράσινου, χαρακτηριστικό της είναι η ασημί πλευρά και κοιλιά, όπως τα 4-8 μαύρα στίγματα που φέρει στο άνω μέρος της ράχης της! Διατηρεί χρυσαφί πλευρική γραμμή, η οποία εκτείνεται από το πάνω μέρος του ματιού μέχρι την βάση του άνω λοβού του ουραίου πτερυγίου. Το κεφάλι είναι και αυτό πεπλατυσμένο, όπως το υπόλοιπο σώμα της, ενώ το μάτι καλύπτεται από αναπτυγμένο βλέφαρο. Η λιπαριά είναι από τα ελάχιστα ψάρια των γλυκών νερών, η οποία διαθέτει δόντια στα υπερώια οστά!

-Αναπαραγωγικά, η λιπαριά ωριμάζει έπειτα από το πρώτο έτος της ηλικίας της και φθάνει σε μέγεθος τα 11 – 14 εκατοστά. Αναπαράγεται κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο και εναποθέτει τα αβγά της σε παράκτια νερά με βυθό, κατά προτίμηση πετρώδη ή με χονδρή άμμο.

-Τα τελευταία έτη, ο πληθυσμός της λιπαριάς στη λίμνη Βόλβη έχει αυξηθεί, ως αποτέλεσμα της χαμηλής εμπορικής της αξίας ως αλιεύματος και της υπεραλίευσης των κύριων θηρευτών της (π.χ. Perca fluviatilis-πέρκα, Aspius aspius-ασπρογρίβαδο, Silurus glanis-γουλιανός).

-Ωστόσο, δεδομένου ότι η έκταση που καλύπτεται από τον πληθυσμό του είδους είναι εξαιρετικά περιορισμένη (αφού αντιστοιχεί μόνο στην έκταση της λίμνης Βόλβης), κάθε ενδεχόμενη μεταβολή (υποβάθμιση) της ποιότητας του ενδιαιτήματος, εξαιτίας των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων ή ακόμη και κάποιων τυχαίων γεγονότων, θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση του είδους.

-Οι κυριότερες απειλές για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση του είδους είναι η ενδεχόμενη εισαγωγή αλλόχθονων ειδών, η απόληψη υδάτων για άρδευση και το φαινόμενο του ευτροφισμού που παρατηρείται στη λίμνη. Κατά το παρελθόν, η αλιευτική δραστηριότητα στη λίμνη Βόλβη ασκούνταν ανεξέλεγκτα και η υπεραλίευση ήταν ένα συχνό φαινόμενο.

-Σήμερα, οι ψαράδες έχουν μειωθεί, με αποτέλεσμα η αλιευτική πίεση που ασκείται στους πληθυσμούς των ψαριών να είναι -θεωρητικά πάντα -πιο χαμηλή.

-Η λιπαριά είναι είδος ενδημικό και η εξάπλωσή της περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στη λίμνη Βόλβη στη Βόρεια Ελλάδα, καταλαμβάνοντας λιγότερα από 80 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
-Παλαιότερα, το είδος απαντούσε και στη λίμνη Κορώνεια,δυστυχώς, όμως η πτώση της στάθμης και οι αυξημένες θερμοκρασίες που επικράτησαν τον Αύγουστο του 1995 οδήγησαν σε μαζικούς θανάτους ψαριών που ζούσαν στη λίμνη.

-Η λιπαριά, ψάρι ενδημικό της λίμνης Βόλβης, περιλαμβάνεται στους καταλόγους της Παγκόσμιας Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), καθώς και στα Παραρτήματα ΙΙ και V της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Επίσης, προστατεύεται και από την ελληνική νομοθεσία, όσον αφορά στη διαχείριση των αλιευμάτων, αλλά, στην πράξη, τα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται δεν είναι παρά ελάχιστα.

Πηγή χρήσιμων στοιχείων για λιπαριά: carp-matchfishing.gr