Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης: «Πατάει» σε τρεις αιώνες και… κουβαλάει ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)

Η ανατίναξη με δυναμίτιδα, η οθωμανική τράπεζα, το ΙΚΑ και τα δύο αγάλματα που καλωσορίζουν τον επισκέπτη Πόσοι από εσάς περνάτε καθημερινά από το σημείο, Φράγκων με Λέοντος Σοφού, και θαυμάζετε το υπέροχο επιβλητικό κτίριο που στεγάζεται σήμερα το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης… Κάποιοι ίσως να μην έχετε δώσει ιδιαίτερη σημασία ενώ οι περισσότεροι σίγουρα, δε […]

Η ανατίναξη με δυναμίτιδα, η οθωμανική τράπεζα, το ΙΚΑ και τα δύο αγάλματα που καλωσορίζουν τον επισκέπτη

Πόσοι από εσάς περνάτε καθημερινά από το σημείο, Φράγκων με Λέοντος Σοφού, και θαυμάζετε το υπέροχο επιβλητικό κτίριο που στεγάζεται σήμερα το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης… Κάποιοι ίσως να μην έχετε δώσει ιδιαίτερη σημασία ενώ οι περισσότεροι σίγουρα, δε θα γνωρίζετε την πλούσια ιστορία του.

Αρχίζουμε αντίστροφα, τονίζοντας πως το Κρατικό Ωδείο στεγάζεται στο εν λόγω κτίριο από το 1987, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ποια είναι όμως η πλούσια ιστορία του, που «πατάει» σε τρεις αιώνες;
Ουσιαστικά η ιστορία του χωρίζεται σε προ και μετά καταστροφής. Θα δείτε παρακάτω ακριβώς τι εννούμε…

Χτίστηκε το 1840, στην περιοχή που παλιά ήταν οι «φραγκομαχαλάδες», ως κατοικία του Jake Abbott, ενός πλούσιου Αγγλοέλληνα εμπόρου και κτηματία. Μάλιστα, στην έπαυλη αυτή, φιλοξένησε και τον σουλτάνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Αμπντούλ Μετζίτ Α’ μαζί με τον γιο του, Αμπντούλ Χαμίτ, κατά την επίσκεψή τους στη Θεσσαλονίκη το 1858.

Λίγα μόλις χρόνια αργότερα, ο Abbott, λόγω της σπάταλης ζωής του καταστρέφεται οικονομικά και πουλάει το αρχοντικό του στην εταιρεία Αυτοκρατορική Οθωμανική Τράπεζα ώστε να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστημα της Οθωμανικής Τραπέζας στη Θεσσαλονίκη το 1863. Το 1890 το κτίριο ανασχεδιάστηκε από τους μηχανικούς Baruch and Amar.

Η ανατίναξη και η ανακατασκευή
Στην ανατολή του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1903 έζησε την πιο τραγική στιγμή του. Συγκεκριμένα, κατά τα «Απριλιανά του 1903», Βούλγαροι «γεμιτζήδες», δηλαδή βαρκάρηδες, το ανατίναξαν, με τη μέθοδο του ριφιφί. Αυτή τη σχεδόν άγνωστη και εντυπωσιακή ιστορία, περιγράφει στο βιβλίο του ο Γιάννης Μέγας «Οι βαρκάρηδες της Θεσσαλονίκης», εκδόσεις Τροχαλία, 1994. Εκεί τονίζεται η δράση των αναρχικών Βουλγάρων στην πόλη.

Οι «βαρκάρηδες» είχαν νοικιάσει τον Μάιο του 1900 ένα μικρό μαγαζί στη Λέοντος Σοφού, απέναντι ακριβώς από την είσοδο του ξενοδοχείου Colompo, που είχε μεσοτοιχία με το κτήριο της Οθωμανικής Τράπεζας. Στόχος να ανοίξουν σήραγγα από την πίσω πλευρά του κτοιρίου που να οδηγεί στα θεμέλια της τράπεζας. Το μαγαζί λειτουργούσε ως «βιτρίνα» κουρείο, προσέλαβαν ακόμα και επαγγελματία κουρέα που να γνωρίζει καλά τουρκικά και ελληνικά, για να μη δώσουν στόχο.

Στις αρχές του Ιουνίου ξεκίνησαν το σκάψιμο με κατεύθυνση τα θεμέλια της τράπεζας, όπου μετά από 3 χρόνια συντονισμένων ενεργειών σε Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη για τη συγκέντρωση και μεταφορά δυναμίτη, ανατίναξαν το κτίριο της Οθωμανικής Τράπεζας (29 Απριλίου 1903), το εμπορικό γαλλικό πλοίο Guadalquivir και την Αμαξοστοιχία Αλεξανδρούπολης- Θεσσαλονίκης. Από την καταστροφή εξαιρέθηκε το τμήμα της πρόσοψης, που είχε μερικές μόνο φθορές ενώ υπήρξαν και πολλοί νεκροί.

Ετσι, ξαναχτίστηκε διατηρώντας μόνο την όψη επί της Φράγκων. Το νέο οικοδόμημα, διατηρώντας τον κάνναβο της πρόσοψης του πρώτου κτιρίου, σχεδίασε ο γνωστός αρχιτέκτονας της εποχής Βιταλιάνο Ποζέλι, ενώ επισκευές και προσθήκες έγιναν σύμφωνα με μελέτες των μηχανικών Πλέυμπερ (1921) και Μοδιάνο (1924). Αξίζει να αναφέρουμε πως κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς του 1917, προστατεύθηκε από τις πυροσβεστικές δυνάμεις και έτσι διασώθηκε με ελάχιστες ζημιές.

Το νέο κτίριο αποτελείται από ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο, 1ο όροφο (κτίσθηκε μετά το 1924) και σοφίτα. Μέχρι και το 1930 συνέχισε να λειτουργει το υποκατάστημα της Οθωμανικής Τράπεζας ενώ το 1949 το ΙΚΑ απέκτησε τους τίτλους ιδιοκτησίας και στέγασε εκεί τις υπηρεσίες του μέχρι το 1978. Τότε η λειτουργία του διακόπτεται λόγω του καλοκαιρινού σεισμού. Το 1983 παραχωρήθηκε στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και το 1987 μετά από επεμβάσεις που έγιναν για την αποκατάσταση των ζημιών του σεισμού, μεταφέρθηκε εκεί το Κρατικό Ωδείο σε χώρους που διαμορφώθηκαν κατάλληλα για τις ανάγκες του.

Η αρχιτεκτονική και τα αγάλματα
Ανήκει στο ρεύμα του εκλεκτικισμού, με νεομπαρόκ, νεοκλασικά και γαλλικά στοιχεία. Το νέο κτίριο σχεδιάστηκε πάνω στον κάνναβο της πρόσοψης του πρώτου κτιρίου. Κυρίαρχο στοιχείο στην οργάνωση του κτιρίου αποτελεί το εσωτερικό αίθριο, το οποίο στο ισόγειο εμφανίζεται κλειστό με θολωτή τζαμωτή στέγαση. Χαρακτηρίζεται από το νεομπαρόκ στυλ, στο οποίο είναι φανερές οι γαλλικές επιδράσεις. Αλλο χαρακτηριστικό είναι η επίστεψη του μεγάλου εξώστη με φεγγίτη με αναγεννησιακά στοιχεία. Στον περίβολο του κτιρίου συναντάμε τα δυο παλαιότερα αστικά αγάλματα της Θεσσαλονίκης, παραγγελίας του ίδιου του Abbott. Στα δεξιά το άγαλμα της Οικονομίας και από την άλλη αυτό της Τραπεζικής Πίστης.







Με πληροφορίες από thessarchitecture.wordpress.com, thessnews.gr, parallaximag.gr