Το πιο διάσημο Συντριβάνι της Θεσσαλονίκης, που στα εγκαίνια του έτρεχε σιρόπι αντί για νερό! (ΦΩΤΟ)

Η πολύχρονη ιστορία του και ο χαρακτηρισμός του ως Μνημείο Κρήνη Χαμιδιέ… Ηταν Μάρτιος του 1889 όταν τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος της και κατάφερε εκτός από το να προσφέρει νερό σε διαβάτες και ζώα, να αποτελέσει τόπο συνάντησης των κατοίκων καθώς και κέντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης. Στο πέρασμα των χρόνων μετατράπηκε σε ένα […]

Η πολύχρονη ιστορία του και ο χαρακτηρισμός του ως Μνημείο

Κρήνη Χαμιδιέ… Ηταν Μάρτιος του 1889 όταν τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος της και κατάφερε εκτός από το να προσφέρει νερό σε διαβάτες και ζώα, να αποτελέσει τόπο συνάντησης των κατοίκων καθώς και κέντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης. Στο πέρασμα των χρόνων μετατράπηκε σε ένα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα της Θεσσαλονίκης και μέχρι και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς.

Για όσους ακόμη δεν καταλάβανε περί τίνος πρόκειται, αναφερόμασtε στο Συντριβάνι, που βρίσκεται στη συμβολή της Εγνατίας με την οδό Εθνικής Αμύνης. Ποιος δεν έχει περάσει από εκεί, ποιος δεν το γνωρίζει, ποιος δεν το έχει προσέξει ποτέ; Δύσκολο να μην έχει συμβεί κάτι από τα παραπάνω… Αναρωτηθήκατε όμως ποτέ ποια είναι η πολυτάραχη ιστορία του ή απλά αρκεστήκατε στο ότι είναι απλά ένα συντριβάνι;

Μάθετε λοιπόν πως η Κρήνη Χαμιδιέ ή διαφορετικά Συντριβάνι είναι ένα δώρο του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, που την οραματίστηκε και πήρε το όνομά της από τη μεγάλη λεωφόρο Boulevard Hamidye δηλαδή την Εθνικής Αμύνης, που τελείωνε στο Συντριβάνι. Τα εγκαίνια έγιναν με κάθε μεγαλοπρέπεια στις αρχές της άνοιξης του 1889 ενώ λέγεται πως εκείνη την ημέρα αντί για νερό, από το συντριβάνι ανάβλυζε σιρόπι από κεράσι.

Ο λόγος της δημιουργίας του
Εκείνη την εποχή, η τουρκική διοίκηση αποφάσισε το γκρέμισμα των παραλιακών τειχών. Ο Σαμπρί πασάς κατεδάφισε το 1869 τα παραθαλάσσια Βυζαντινά Τείχη της Θεσσαλονίκης και λίγο αργότερα (1889) ο Μιδάτ πασάς τα ανατολικά. Ετσι, θα διευκολυνόταν και η διάνοιξη της λεωφόρου Χαμιδιέ (σημερινής Εθνικής Αμύνης). Το γεγονός αυτό προκάλεσε τη δυσφορία του ελληνικού πληθυσμού και έτσι, για να ηρεμήσουν τα πνεύματα, στο τέλος της κατασκευάστηκε το Συντριβάνι.

Η λεωφόρος, γνωστή και ως τα «Βασιλικά», καθώς όλα σχεδόν τα κτίρια της ανήκαν στον Σουλτάνο, φιλοξενούσε τα ξένα προξενεία, πολυτελείς επαύλεις και καφενεία, καθώς και την περίφημη τουρκική Σχολή Ιδαδιέ, το σημερινό κτίριο Πανεπιστημίου.

Πηγή φωτό: Αγνωστη Θεσσαλονίκη

Συνδυασμός οθωμανικών και δυτικότροπων στοιχείων
Η κατασκευή του, από λευκό μάρμαρο στο τέλος του 19ου αιώνα, έγινε με το συνδυασμό οθωμανικών και δυτικότροπων στοιχείων και ήταν επηρεασμένη από τις πολυάριθμες κρήνες της οθωμανικής αυτοκρατορίας που κοσμούσαν την πόλη. Το ανώτερο τμήμα του χαρακτηρίζεται από κλασική δυτικοευρωπαϊκού τύπου μορφή, ενώ ο οβελίσκος παραπέμπει σε αιγυπτιακά πρότυπα. Το σιντριβάνι εγγράφεται σε κυκλική βάση και αποτελείται από τρία ημικύκλια (γούρνες).

Διαβάστε επίσης  Διάκριση για τον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης στη Διεθνή Εκθεση της Πράγας

Τα διαχωριστικά ελικωτά φουρούσια φέρουν διάκοσμο με ανθέμια και ανάγλυφο στέφανο με κορδέλα (χαρακτηριστικός δυτικοευρωπαϊκός διάκοσμος της εποχής). Στο πίσω μέρος κάθε γούρνας υπάρχει διάκοσμος με σταγόνες, που παραπέμπει στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική των ναών και το νεοκλασικισμό. Το νερό κυλά μέσα από λεοντοκεφαλές, στοιχείο που συναντάται στη λαϊκή αρχιτεκτονική του τόπου.

Το Συντριβάνι στην πλατεία Ταξίμ
Γύρω από το Συντριβάνι, διαμορφώθηκε μία νέα πλατεία, η οποία και ονομάστηκε, προφανώς όχι τυχαία, πλατεία Ταξίμ, όπως η αντίστοιχη πλατεία της συνοικίας Πέρα στην Κωνσταντινούπολη. Το σημείο έγινε κέντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης, ενώ η κρήνη, που ονομαζόταν και Λευκή, λειτουργούσε επίσης ως σημείο ανεφοδιασμού και ξεκούρασης για τους κατοίκους και τους ταξιδιώτες.

Η… εξορία, η επιστροφή και η νεότερη ιστορία του
Το 1936 ήταν η εποχή που διανοίχτηκε η Εγνατία Οδός. Τότε ο δήμος Θεσσαλονίκης πήρε την απόφαση να το βγάλει από εκείνο το σημείο, ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα στην κυκλοφορία. Η τύχη του όμως δεν ήταν και η καλύτερη. Αρχικά, πετάχτηκε στο παλιό γήπεδο της ΧΑΝΘ και αργότερα, μεταφέρθηκε σε εργοτάξιο του δήμου στην Τούμπα. Εκεί παρέμεινε γι’ αρκετά χρόνια, με αποτέλεσμα και την καταστροφή κάποιων μαρμάρινων τμημάτων του.

Το 1976 εντοπίστηκαν στο εργοτάξιο τμήματα από το σιντριβάνι: οι τρεις μαρμάρινες ημικυκλικές γούρνες, ένα από τα τρία φουρούσια και η βάση του οβελίσκου. Επειτα από έρευνα σε φωτογραφίες αρχείου και τουρκικά σχέδια, έγινε εφικτή η αποκατάστασή του. Το 1977 αναστηλώθηκε, ωστόσο ολόκληρο σχεδόν το πάνω τμήμα είναι πιστό αντίγραφο του αυθεντικού. Η επανατοποθέτησή του στις έγινε στις 20 Ιουλίου του 1977, όχι ωστόσο στην ακριβή του θέση (αλλά σε πολύ κοντινό σημείο), λόγω των πολεοδομικών ανασχηματισμών.

Σήμερα, το σιντριβάνι αποτελεί τοπόσημο για την πόλη, ενώ παρά την πολύπαθη ιστορία του δεν εμφανίζει ιδιαίτερα προβλήματα, αλλά περιορισμένες φθορές (τοπικές θραύσεις, ρηγματώσεις, βιολογική κρούστα λόγω περιβαλλοντικής ρύπανσης και γκράφιτι).

Ο χαρακτηριστικός του ως Μνημείο
Το ΚΣΝΜ γνωμοδότησε υπέρ του χαρακτηρισμού του σιντριβανιού ως μνημείου, διότι πρόκειται για αξιόλογο δείγμα αστικού εξοπλισμού της Θεσσαλονίκης του τέλους του 19ου αιώνα, με πολεοδομική και ιστορική σημασία, αποτελεί τεκμήριο της πολεοδομικής εξέλιξης της πόλης κατά τα όψιμα χρόνια της οθωμανικής περιόδου και θεωρείται τοπόσημο για τους κατοίκους.

Πηγή στοιχείων: thessalonikiartsandculture.gr