Ποιες περιοχές της Ελλάδας κινδυνεύουν με ερημοποίηση

θερμοκρασίες

Καμπανάκι από τους επιστήμονες σε παγκόσμιο επίπεδο

Καμπανάκι από τους επιστήμονες σε παγκόσμιο επίπεδο

Εκατό χώρες στον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, το ένα τρίτο των εδαφών της οποίας υπόκειται σε υψηλό δυνητικό κίνδυνο είναι οι αριθμοί της ερημοποίησης, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ο οποίος καθιέρωσε την 17η Ιουνίου ως παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

«Η ερημοποίηση συνιστά τεράστια απειλή ειδικά για τη λεκάνη της Μεσογείου» επισημαίνει μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός.

«Η γνώση αυτή προέρχεται τόσο από τα μοντέλα προβλέψεων για τα επόμενα 70 με 80 χρόνια όσο και από το παρελθόν» επισημαίνει ο ίδιος.

Όπως υπενθυμίζει, ο πρώτος που περιέγραψε αυτό το φαινόμενο ήταν ο Αριστοτέλης στα «Μετεωρολογικά» του. «Εκεί αναρωτιέται πώς έγινε έρημος η Σαχάρα. Και αναφέρεται σε μια μεγάλη κλιματική αλλαγή για τους μηχανισμούς της οποίας θέτει ερωτήματα» λέει.

Εκατό χώρες στον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, το ένα τρίτο των εδαφών της οποίας υπόκειται σε υψηλό δυνητικό κίνδυνο είναι οι αριθμοί της ερημοποίησης, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ο οποίος καθιέρωσε την 17η Ιουνίου ως παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Οι αριθμοί λένε ακόμη πως έως το 2025 περισσότεροι από 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα έρθουν αντιμέτωποι με το πρόβλημα της παντελούς έλλειψης νερού, ενώ τα δυο τρίτα του πλανήτη θα ζουν με την αγωνία της εξάντλησης των αποθεμάτων. Λένε ακόμη πως η ερημοποίηση θα προκαλέσει περισσότερους θανάτους από κάθε άλλη φυσική καταστροφή και πως εξαιτίας του φαινομένου περισσότεροι από 135 εκατομμύρια άνθρωποι θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.

Αν υπάρχει μια σημαντική διαφορά με το παρελθόν αυτή είναι η ταχύτητα με την οποία εκδηλώνεται το φαινόμενο. Και σε αυτή την ιλιγγιώδη ταχύτητα πρωτεύοντα ρόλο έχει ο άνθρωπος. «Το χαρακτηριστικό της αποσταθεροποίησης του κλίματος που οφείλεται στον άνθρωπο είναι ότι η αποσταθεροποίηση αυτή εκδηλώνεται σε πολύ μικρή χρονική περίοδο. Στο παρελθόν η αλλαγή αυτή ξεκινούσε και ολοκληρωνόταν σε ένα διάστημα χιλιάδων ετών» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζερεφός.

Ποιες περιοχές κινδυνεύουν περισσότερο

«Σήμερα ξέρουμε ότι υπήρξε μια παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας στην εποχή του χαλκού, η οποία σύμφωνα με κάποιους μελετητές διήρκησε τριάντα χρόνια και σύμφωνα με άλλους ακόμη και τριακόσια. Είναι η περίοδος που κατέβηκαν οι Δωριείς από τον Βορρά και κατέλαβαν το Άργος και τις Μυκήνες για να αλλάξει η ροή της Ιστορίας» λέει ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός.

Η ανατολική Πελοπόννησος, που κατέλαβαν τότε οι Δωριείς, θεωρείται σήμερα υψηλού κινδύνου. Στο κόκκινο βρίσκονται ακόμη όλα τα νησιά του Αιγαίου, καθώς και τμήματα της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, καθώς και της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, όπως και η Κεντρική και η Νοτιοανατολική Κρήτη.

Επιστρέφοντας στο παρελθόν, άλλες γνωστές περίοδοι ξηρασίας ήταν αυτή που ξεκίνησε περίπου το 100 μ.Χ., ενώ άλλη μία σημειώθηκε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους.

«Πιο πρόσφατα, τη δεκαετία του 1970, ξεκίνησε μια νέα περίοδος ξηρασίας στη Βορειοδυτική Αφρική, η οποία διαρκεί δυστυχώς μέχρι σήμερα. Από εκείνη την περιοχή είχαμε τους πρώτους οικολογικούς πρόσφυγες καθώς εξαιτίας της ξηρασίας επεκτάθηκε η έρημος προς τη Σαβάνα» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χρήστος Ζερεφός.

«Ξέρουμε ότι ο υδροφόρος ορίζοντας στη Βόρεια Αφρική κατεβαίνει και ότι σε οάσεις όπως είναι η Φαράν, στη χερσόνησο του Σινά, που άλλοτε ανέβλυζε το νερό επίγεια -κι εγώ θυμάμαι ως παιδί- τώρα είναι σε βάθος πάνω από 20 και 30 μέτρα. Το γεγονός ότι αυτή η αλλαγή συμβαίνει στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου σημαίνει πολλά. Το κλίμα πάντα άλλαζε. Αλλά η ανθρώπινη παρέμβαση επέτεινε αυτές τις αλλαγές και γι’ αυτό βλέπουμε αυτά τα φαινόμενα» προσθέτει.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο άνθρωπος ευθύνεται κατά 30% με 35% για την αλλαγή του κλίματος. «Εάν δεν κάνουμε κάτι σε λίγο θα ευθύνεται κατά 70% και 80%» επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζερεφός.

17 Ιουνίου: Παγκόσμια ημέρα για την καταπολέμηση της απερήμωσης και της ξηρασίας

Η απερήμωση είναι αποτέλεσμα ενός κύκλου υποβάθμισης της γης, που μετατρέπει τα γόνιμα εδάφη σε στείρα, ως συνέπεια της υπερβολικής εκμετάλλευσης από την εντατική γεωργία, της εκμετάλλευσης των δασών για καύσιμα και ξυλεία και της υπερβόσκησης. Έτσι, η απερήμωση δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στις ερημικές περιοχές, ούτε στις άγονες εκτάσεις, αλλά στις συνέπειες της υπερβολικής χρήσης των πόρων της Γης.

Από τα τρόφιμα που τρώμε, μέχρι τα ρούχα που φοράμε και τα σπίτια που ζούμε – όλα προέρχονται από τους πόρους της γης.

Η απερήμωση έχει αναγνωριστεί ως ένα παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει τα μέσα διαβίωσης 900 εκατομμυρίων ανθρώπων στις πέντε ηπείρους και αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο των παγκόσμιων απειλών για τη βιοποικιλότητα.

Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας, που γιορτάζεται στις 17 Ιουνίου, είναι να ευαισθητοποιήσει το κοινό για την υποβάθμιση της γης και να επιστήσει την προσοχή στην εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης

«Ας μεγαλώσουμε το μέλλον μαζί» το θέμα του 2019

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας, υποστηρίζει τη σημασία της συνεργασίας για την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων γαιών και συμβάλλει στην επίτευξη των συνολικών Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Φέτος η επέτειος συμπίπτει με τα 25α γενέθλια από την υπογραφή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης (UNCCD) και γιορτάζει τα 25 χρόνια προόδου των χωρών σχετικά με τη βιώσιμη διαχείριση της γης, ενώ παράλληλα στρέφει το βλέμμα στο μέλλον και προβλέπει την εικόνα της επόμενης 25ετίας.

Σύμφωνα λοιπόν με τις εκτιμήσεις, έως το 2025, 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα βιώσουν απόλυτη λειψυδρία και τα 2/3 του κόσμου θα ζουν κάτω από συνθήκες πίεσης ως προς τις ανάγκες τους για νερό. Πρόκειται για έναν πολύπλοκο και αργό φυσικό κίνδυνο με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούν περισσότερους θανάτους και εκτοπίζουν περισσότερους ανθρώπους από οποιαδήποτε άλλη φυσική καταστροφή.

Έως το 2045, περίπου 135 εκατομμύρια άνθρωποι ενδέχεται να εκτοπιστούν εξαιτίας της απερήμωσης.

Τι προκαλεί απερήμωση;

Η ερημοποίηση λαμβάνει χώρα όταν:

Τα δένδρα και τα φυτά που συγκρατούν το χώμα αφαιρούνται για καυσόξυλα και ξυλεία, ή για να καθαριστεί η γη για καλλιέργεια.

Τα ζώα τρώνε τα χόρτα και διαβρώνουν το έδαφος με τις οπλές τους.

Από την εντατική καλλιέργεια εξαντλούνται τα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος.

Η διάβρωση του αέρα και του νερού επιδεινώνει την καταστροφή, απομακρύνοντας το φυτικό έδαφος και αφήνοντας πίσω ένα εξαιρετικά στείρο μίγμα σκόνης και άμμου. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων μετατρέπει την υποβαθμισμένη γη σε έρημο.

Επιπτώσεις της απερήμωσης

Το ζήτημα της ερημοποίησης δεν είναι καινούργιο- διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία, συμβάλλοντας στην κατάρρευση αρκετών μεγάλων αυτοκρατοριών και την εκτόπιση των τοπικών πληθυσμών.

Είναι ένα παγκόσμιο και διαχρονικό ζήτημα, με σοβαρές συνέπειες για τη βιοποικιλότητα, την οικολογική ασφάλεια, την εξάλειψη της φτώχειας, την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.