Λατρεύω τον ιβίσκο σε όλες τις μορφές του. Είτε ως καλλωπιστικό φυτό για να κοσμεί τον κήπο μου, είτε ως αφέψημα, με την ξινώδη και τονωτική του γεύση καθώς και το υπέροχο βαθυκόκκινο χρώμα του.
Εχω παρατηρήσει μάλιστα τελευταία, πως σε πολλά μαγαζιά προτείνουν το τσάι του, αρκετές φορές σε συνδυασμό με άλλα βότανα, καθώς είναι αυτό που «δίνει» το κάτι παραπάνω. Προσωπικά το προτιμώ σκέτο και το απολαμβάνω τόσο τώρα τον χειμώνα, ζεστό και αρωματικό, όσο και το καλοκαίρι κρύο.
Σχετικά με το φυτό, είναι φανταστικό, ειδικά την περίοδο της ανθοφορίας του. Δίνει χρώμα στο χώρο σας, ωστόσο πρέπει να γνωρίζετε πως χρειάζεται την αγάπη και την περιποίησή σας. Ο Ιβίσκος έχει πολλά… κρυμμένα μυστικά, που αν τα ανακαλύψετε, σίγουρα θα ενθουσιαστείτε!
Μάθετε λοιπόν, πως το άνθος του έχει διάρκεια ζωής από μία έως τρεις ημέρες το πολύ. Και πριν προλάβετε να απογοητευτείτε και να αναρωτηθείτε γιατί πρέπει τότε να το έχετε στο μπαλκόνι ή τον κήπο σας, εκτός από το αυτονόητο, που είναι η μοναδική ομορφιά του, είναι η συνεχής ανθοφορία του (4-5 μήνες), καθώς κάθε μέρα γεμίζει με νέα άνθη!
Σύμβολο χωρών και η καταγωγή του
Η καταγωγή του είναι από την Ανατολική Ασία, παραμένει ωστόσο αδιευκρίνιστο από που. Πολλοί αναφέρουν την Κίνα, όπου τον αποκαλούν «κινέζικο ρόδο», άλλοι την Ινδία και την Μαλαισία. Από εκεί πάντως εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Είναι γένος που ανήκει στην τάξη Μαλαχώδη και στην οικογένεια Μαλαχοειδή με 200 είδη δέντρων, ποωδών φυτών και θάμνων. Φανταστείτε πως ένα είδος ιβίσκου είναι και η μπάμια.
Η λέξη ιβίσκος είναι ελληνική και το όνομα δόθηκε αρχικά στο φυτό Αλθαία από τον Διοσκουρίδη. Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Hibiscus sabdariffa (Ιβίσκος σαβδαρίφη). Αναπτύσσεται ως μικρός θάμνος, με σκληρά ξυλώδη κλαδιά και παχιά γυαλιστερά-σκούρα πράσινα φύλλα. Τα λουλούδια του είναι σε σχήμα τρομπέτας, με πέντε ή περισσότερα πέταλα ή και με διπλά άνθη. Ανθίζει από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο.
Ο αυθεντικός τροπικός ιβίσκος έχει κόκκινα λουλούδια, αλλά οι γενετιστές έχουν παράγει μια τεράστια ποικιλία χρωμάτων μεταξύ των οποίων παραλλαγές του κίτρινου, του πορτοκαλί και του ροζ όπως και διχρωμίες ή τριχρωμίες. Πρόσφατα έχουν αναπτυχθεί πολλά υβρίδια με φυτά που έχουν πολύχρωμα λουλούδια ή διπλά λουλούδια. Ο ιβίσκος ο σινικός είναι ένα πανέμορφο φυτό, εύκολο να καλλιεργηθεί σε εσωτερικό χώρο. Είναι συγγενικό με τον ιβίσκο τον συριακό, ο οποίος καλλιεργείται σε κήπους και σε πάρκα. Ο σινικός όμως δεν είναι τόσο ανθεκτικός στο χειμωνιάτικο κρύο και είναι προτιμότερο να τον διατηρήσετε σαν φυτό εσωτερικού χώρου. Εκτός από το να σας προτείνουμε να τον συμπεριλάβετε στα καλλωπιστικά φυτά σας, δεν θα ασχοληθούμε με την περιποίησή του. Καλύτερα να συμβουλευτείτε το φυτώριο απ’ όπου θα τον αγοράσετε, συμπεριλαμβανομένου και της ποικιλίας που θα διαλέξετε.
Γνωρίζετε όμως πως ο ιβίσκος Hibiscus syriacus είναι το εθνικό λουλούδι της Κορέας και o Hibiscus rosa-simensis της Μαλαισίας;
Στο εθνόσημο της Νότιας Κορέας υπάρχουν πέντε σχεδιασμένα πέταλα και μία κορδέλα που φέρει την επιγραφή Daehan Minguk («Δημοκρατία της Κορέας») και την επίσημη ονομασία της χώρας με χαρακτήρες Hangul. Στη μέση το Yin και το Yang συμβολίζουν την ειρήνη και την αρμονία, ενώ τα πέντε πέταλα σχετίζονται με τον ιβίσκο (Hibiscus syriacus).
Στο Εθνόσημο της Μαλαισίας (υιοθετήθηκε το 1963), μεταξυ άλλων, υπάρχει στο κέντρο ο ιβίσκος, ως το εθνικό τους λουλούδι.
Στην Ινδία ο ιβίσκος είναι ένα παραδοσιακό θεραπευτικό φυτό που χρησιμοποιούν στην Αγιουρβέδα.
Η χρήση του ιβίσκου ως βότανο και τα συστατικά του
Στην κινέζικη παραδοσιακή ιατρική ανήκει στα θεραπευτικά βότανα, ενώ στα νησιά του Ειρηνικού το λουλούδι του είναι βρώσιμο και καταναλώνεται συνήθως στις σαλάτες. Στη βιομηχανία καλλυντικών χρησιμοποιείται για την περιποίηση των μαλλιών και του δέρματος, ενώ στη βιομηχανία τροφίμων αρωματίζει το τσάι και συμμετέχει σε χυμούς φρούτων. Χρήσιμα είναι όλα τα μέρη του φυτού, φύλλα, ρίζες και κάλυκες.
Η καλύτερη ποιότητα του βοτάνου είναι εκείνη που φύεται στο Σουδάν που δυστυχώς υποβαθμίζεται, λόγω της κακής συλλογής, αποξήρανσης και συσκευασίας. Αντιθέτως, στην Ταϊλάνδη, θεωρείται εξαιρετική η επεξεργασία του φυτού.
Συστατικά
Ο κάλυκας του ιβίσκου περιέχει τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά όπως αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και ανόργανα άλατα. Το βότανο είναι πλούσιο σε ανθοκυανίνες, φλαβονοειδή, (γκοσιπετίνη, χιμπισκετίνη και σαμνταρετίνη) δαφνηφυλίνη (χρωστική), μυρτιλίνη, χρυσανθενίνη και δελφινιδίνη.
Τα ξερά σαρκώδη πέταλα ( τα οποία ωριμάζουν 6 μήνες μετά την εμφάνισή τους) περιέχουν υδατοδιαλυτή κόκκινη χρωστική, ένα μίγμα οργανικών οξέων (μηλικού, κιτρικού, τρυγικού) και οξύ του ιβίσκου.
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες
1. Μετά από έρευνες επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο ιβίσκος μπορεί να περιορίσει την χοληστερόλη και έχει τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία της καρδιάς, όπως έχουν το κόκκινο κρασί και το τσάι. (εφημερίδα Journal of the Science of Food and Agriculture).
2. Τα περισσότερα οφέλη, όμως, από την κατανάλωσή του αφορούν τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Μελέτες που έχουν γίνει σε ζώα έδειξαν πως το εκχύλισμα τσαγιού του ιβίσκου μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση με δοσο-εξαρτώμενο τρόπο. Σε μελέτες στους ανθρώπους αποδείχτηκε πως ένα φλιτζάνι τσάι ιβίσκου σε καθημερινή βάση χαμηλώνει σημαντικά τόσο την συστολική όσο και την διαστολική αρτηριακή πίεση σε ενήλικες με υπέρταση και διαβήτη τύπου 2.
3. Οι επιστήμονες βρήκαν ότι περιέχει αντιοξειδωτικά που είναι γνωστό ότι επιφέρουν μείωση των κινδύνων, οι οποίοι καθίστανται εντονότεροι από τα λίπη που εισέρχονται στις αρτηρίες. Συγκεκριμένα, σε μία μελέτη που διεξήγαγαν, παρατήρησαν τα αποτελέσματα που είχε το εκχύλισμα του ιβίσκου, στη χαμηλή πυκνότητα (περιεκτικότητα) λιποπρωτεϊνών, LDL ή «κακής» χοληστερόλης στους αρουραίους. Ετσι διαπίστωσαν ότι το εκχύλισμα του ιβίσκου μειώνει σημαντικά τις εναποθέσεις λιπιδίων στις αρτηρίες και τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Σε μία μελέτη επανεξέτασης όμως αναφέρθηκε πως το τσάι ιβίσκου δεν είχε κάποια σημαντική επίδραση σε κάποιο από τα αποτελέσματα που εξετάστηκαν σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο, με το μαύρο τσάι ή με τη δίαιτα.
4. Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και στον καλύτερο μεταβολισμό των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών. Ενδείκνυται για τους υπέρβαρους με πρόβλημα δυσκοιλιότητας και αυξημένων λιπιδίων. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται στο αδυνάτισμα καθώς ενεργοποιεί τον μεταβολισμό. Εχει υψηλή περιεκτικότητα σε σε βιταμίνη C.
Οπως επισημαίνει το «Medical School of Harvard» και ο καθηγητής, Peter Coen: «Τα χημικά στοιχεία, που περιέχονται στον ιβίσκο, έχουν την ιδιότητα να διαλύουν τους υδατάνθρακες». Επίσης, τα φλαβονοειδή που περιέχει, αυξάνουν την απώλεια των κιλών και οι διουρητικές του ιδιότητες αποτρέπουν την αποθήκευση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς.
5. Το αφέψημα του χρησιμοποιείται για ανακούφιση από τη ζέστη, αυξάνοντας τη ροή του αίματος στην επιφάνεια του δέρματος και διαστέλλοντας τους πόρους. Τα φύλλα και τα άνθη του ιβίσκου χρησιμοποιούνται σε ρόφημα, που ανακουφίζει από πεπτικά και νεφρικά προβλήματα.
6. Τα οφέλη του τσαγιού από ιβίσκο για την υγεία, προέρχονται πιθανόν από ένα αντιοξειδωτικό που υπάρχει στα φωτεινά κόκκινα λουλούδια του. Οι ανθοκυανίνες, που είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά βρίσκονται συχνά στα τρόφιμα με έντονο κόκκινο χρώμα, όπως οι φράουλες και το καρπούζι.
7. Συμβάλλει στην καλή υγεία των μαλλιών και εμποδίζει την τριχόπτωση ενώ όσον αφορά την καλλυντική του χρήση είναι αντιγηραντικός, προσφέροντας άμεσο lifting στην επιδερμίδα, το οποίο διαρκεί για κάποιες ώρες. Το έλαιο από άνθη ιβίσκου αυξάνει την ελαστικότητα της επιδερμίδας και προάγει την αναγέννηση των κυττάρων. Τα άνθη, καταπραΰνουν την ταλαιπωρημένη επιδερμίδα.
Το ξέρετε ότι υπάρχουν 200 είδη δέντρων που ανήκουν στην «οικογένεια» του ιβίσκου;
Τα πιο κοινά είδη είναι:
– Ο ιβίσκος ο συριακός, ο οποίος είναι θάμνος ή μικρό δέντρο καλλωπιστικό με πολύ ωραία μεγάλα άνθη. Τα φύλλα του είναι μεγάλα τριγωνικά και οδοντωτά, είναι ευαίσθητος στο ψύχος και αγαπά τα ηλιόλουστα μέρη
– Ο ιβίσκος ο καννάβινος είναι ποώδες μονοετές φυτό φτάνει σε ύψος τα 3,5 μέτρα, τα φύλλα του συγκεντρώνονται στις κορυφές των βλαστών. Τα άνθη του είναι κίτρινα και στο κέντρο τους μοβ. Από τις ίνες που έχουν εξαιρετική ανθεκτικότητα κατασκευάζονται ανθεκτικά σακιά, σχοινιά και χαλιά. Από τα σπόρια του παρασκευάζονται ζωοτροφές.
– Ο ιβίσκος ο σινικός, καλλιεργείται στην Κίνα και χρησιμοποιείται στην παρασκευή χαρτιού. Καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό για τα μεγάλα, συνήθως κόκκινα, άνθη του.
– Ο ιβίσκος της Ερυθραίας καλλιεργείται για τα άνθη του από τα οποία παρασκευάζεται αφέψημα χωνευτικό και τονωτικό.
– Ο ιβίσκος ρόζα ή κινέζικη τριανταφυλλιά που φτάνει σε ύψος τα 4 μέτρα και καλλιεργείται για τα μεγάλα , όμορφα κωνικά του άνθη σε ποικιλία χρωμάτων. Το φυτό έχει υποστεί διασταυρώσεις και σήμερα υπάρχουν περίπου 800 είδη καλλιεργούμενων ποικιλιών!
– Ο ιβίσκος ο τρισχιδής είναι μονοετές φυτό με πολλές διακλαδώσεις των βλαστών του που φέρουν πολλές τρίχες. Τα άνθη του έχουν χρώμα κόκκινο, λευκό ή κίτρινο και ανοίγουν όταν είναι στον ήλιο ενώ κλείνουν όταν είναι στη σκιά.
– Ο αυθεντικός τροπικός ιβίσκος έχει κόκκινα λουλούδια, αλλά οι γενετιστές έχουν παράγει μια τεράστια ποικιλία χρωμάτων μεταξύ των οποίων παραλλαγές του κίτρινου, του πορτοκαλί και του ροζ όπως και διχρωμίες ή τριχρωμίες.
Πιθανές παρενέργειες
Αν και δεν έχουν αναφερθεί κάποιες παρενέργειες του βοτάνου, ίσως δεν είναι καλή ιδέα η συχνή κατανάλωσή του γι’ αυτούς που έχουν χαμηλή αρτηριακή πίεση. Και αυτό διότι, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση και πρόκληση υπότασης.
Ο ιβίσκος κατά την εγκυμοσύνη ίσως επίσης είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε, αφού είναι γνωστό ότι έχει εμμηναγωγό δράση. Αυτό σημαίνει ότι βοηθά στη ροή του αίματος στη μήτρα και στην πυελική περιοχή και μπορεί να βοηθήσει στην ενεργοποίηση της έμμηνου ρύσης.
Κάτι ακόμα σημαντικό για τον ιβίσκο, είναι ότι μπορεί να πυροδοτήσει παραισθήσεις σε ορισμένους ανθρώπους. Το τσάι ιβίσκου περιέχει οργανικά οξέα τα οποία μπορούν να αυξήσουν αλλεργικές αντιδράσεις, όπως ερεθισμένα μάτια, καταρροή ή και υψηλό πυρετό σε σπάνιες περιπτώσεις.
Εννοείται πως για συστηματική χρήση καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε το γιατρό σας και φυσικά να θυμάστε πως σε καμία περίπτωση τα βότανα δεν αντικαθιστούν τα φάρμακα.
Με πληροφορίες από: medinova.gr, enallaktikidrasi.com, mpalkoni.gr
