Με θέα τον κάμπο της Κατερίνης, το βουνό των θεών, τον Ολυμπο και τα καταγάλανα νερά της θάλασσας του Θερμαϊκού, σε υψόμετρο 850μ. και «σκαρφαλωμένο» στα Πιέρια Ορη, ξεπροβάλλει το Ελατοχώρι.
Τόπος ηρεμίας και γαλήνης, με άγρια ομορφιά και πυκνά δάση, ιδανικός προορισμός για όλες τις εποχές του χρόνου. Στους περισσότερους απ’ εσάς είναι γνωστό κυρίως για το Χιονοδρομικό του Κέντρο, το οποίο και αποτελεί δημοφιλή πόλο έλξης για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ καθώς και για τον παραδοσιακό πανέμορφο οικισμό του.
Πόσοι όμως γνωρίζετε, πως κατά την παράδοση, το Ελατοχώρι ονομάζοταν «Κοιλάδα του Παλατιού» και ήταν ο τόπος όπου ζούσαν σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία οι Πιερίδες Μούσες, που θεωρούνταν προστάτιδες των καλών τεχνών, του θεάτρου, της ποίησης και της αρμονίας; Δεν αποκλείεται να “ακούσετε” το γέλιο τους καθώς και τους ήχους της άρπας του Απόλλωνα καθώς θα… χάνεστε μέσα στα μονοπάτια των Πιερίων Ορεων.
Τα τελευταία χρόνια ο υπέροχος και ευλογημένος τούτος τόπος είναι γνωστός και για κάτι άλλο… Για την καλλιέργεια μεγάλων εκτάσεων τσαγιού του βουνού καθώς και άλλων αρωματικών φαρμακευτικών φυτών. Ο πλούτος της φύσης, η αγάπη για το περιβάλλον καθώς και η διατήρηση της βιοποικιλότητας, οδήγησαν σε βιολογικές καλλιέργειες υψηλής ποιότητας. Δεν είναι τυχαίο που του προσδώσαμε το όνομα το «Χωριό του τσαγιού».
Ο Δίας και το «Τσάι Ολύμπου»
Ο μύθος λέει πως ο Δίας σκόρπισε με έναν κεραυνό το τσάι Ολύμπου στο βουνό των θεών και στα Πιέρια Ορη. Σήμερα, καλλιεργημένοι λόφοι, ξεδιπλώνονται στις πανέμορφες πλαγιές και το μεθυστικό άρωμα του αρωματικού και φαρμακευτικού φυτού «Τσάι Ολυμπου», βοτανικά «sideritis scardica», απλά σε ταξιδεύει.
Οπως προαναφέραμε, τα τελευταία χρόνια στην περιοχή παρατηρείται μία δυναμική παραγωγική δραστηριότητα. Οπωσδήποτε, το μικροκλίμα που επικρατεί και το οποίο διαμορφώνει το υψόμετρο (600-1200μ), καθώς επίσης και η κατάλληλη δομή του εδάφους ευνούν στη σωστή καλλιέργειά του.
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Ρουκά M. Sc. Τένχ. Γεωπόνου, επιστημονικού συνεργάτη Π.Ε. Πιερίας «Η προώθηση της καλλιέργειας του φυτού «Τσάι Ολύμπου» αποτέλεσε για την Αντιπεριφέρεια Πιερίας, μια βιώσιμη εναλλακτική πρόταση η οποία συνέβαλε στην αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού και στην αξιοποίηση ακαλλιέργητων γαιών. Στην Πιερία πλέον υπάρχει μεγάλο απόθεμα γνώσεις για την καλλιέργεια του ευεργετικού φυτού «Τσάι Ολύμπου». Η γνώση της καλλιέργεια του καπνού συνέβαλε, ώστε με μεγαλύτερη ευκολία να περάσουν οι αγρότες των περιοχών της Πιερίας από αυτή του καπνού στο «Τσάι Ολύμπου».
Η φύτευση του φυτού γίνεται στα μέσα του φθινοπώρου, μετά τις πρώτες βροχές και εναλλακτικά στα μέσα της άνοιξης (*). Τα φυτά προέρχονται από δικό τους σπόρο, από αυτοφυές «sideritis scardica» που είχαν συλλέξει και καλλιεργήσει χωρίς να επηρεάσουν την φυσική παραλλακτικότητα του. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν και στην διατήρηση του αυτοφυούς είδους, το οποίο δύστυχως και σήμερα ορισμένοι απερίσκεπτοι επιμένουν να το συλλέγουν αλόγιστα και καταστροφικά από τα φυσικά του ενδιαιτήματα του». Πηγή: greenagenda.gr
Ο καλλιεργητής Ιωάννης Δρούγκας μιλάει στην κάμερα του Life-Events.gr και μας ενημερώνει πως αυτή την εποχή ξεκινά η συλλογή των ανθών, η οποία γίνεται προσεκτικά και εξ’ ολοκλήρου χειρωνακτικά, ώστε εμείς στη συνέχεια να απολαύσουμε ένα ευεργετικό και θεραπευτικό, τόσο ζεστό όσο και δροσερό, ρόφημα.
Ενα δώρο της ελληνικής υπαίθρου
Η γεύση και το άρωμά του αποτελούν ένα μικρό ταξίδι μνήμης στην παράδοση, ένα ταξίδι μνήμης στα παιδικά μας χρόνια.
«Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινεζική παροιμία… «Τα ελληνικά βουνά» προσθέτουν σήμερα Γερμανοί επιστήμονες. Και αυτό διότι πιστεύουν πως οι θαυματουργές ιδιότητες του ελληνικού τσαγιού του βουνού, αποτελούν ένα σημαντικό «όπλο» στη μάχη για την καταπολέμηση της νόσου Aλτσχάιμερ, η οποία οδηγεί στον εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων. Από τη νόσο πάσχουν 800.000 άτομα στη Γερμανία και περίπου 30 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Το κλασικό τσάι του βουνού, που τουλάχιστον παλιά, δεν έλειπε από κανένα σπίτι και αποτελούσε το πρώτο γιατρικό για το κρυολόγημα, βρίσκει σιγά – σιγά τη θέση του και επιστημονικά ανάμεσα στα ευεργετικά ροφήματα για τον οργανισμό.
Είναι ένα πολυετές, αυτοφυές φυτό το οποίο ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών, στο γένος Σιδερίτης και φυτρώνει σχεδόν αποκλειστικά σε ορεινές περιοχές. Στα ελληνικά βουνά εντοπίζονται περίπου 17 αυτοφυή είδη, τα γνωστότερα εκ των οποίων είναι: τσάι βλάχικο (και στο Άγιο Όρος μπεττόνικα), τσάι του Μαλεβού ή τσάι του Ταϋγέτου (Sideritis clandestina – Σιδηρίτης η λαθραία), μαλοτήρας ή καλοκοιμηθιά είναι το τσάι της Κρήτης, τσάι της Εύβοιας ή τσάι απ’ το Δέλφι, τσάι του Ολύμπου, τσάι του Παρνασσού ή τσάι του Βελουχιού. Αξίζει να αναφέρουμε πως το τσάι του βουνού κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω της υπερκατανάλωσης.
Γνωστό ως «Σιδερίτης» στην αρχαιότητα
Το τσάι του βουνού είναι γνωστό στην Ελλάδα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το όνομα Sideritis προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «Σίδερο» και με αυτό το όνομα το αναφέρει και ο Θεόφραστος (372-287 π.Χ.). Ο Π. Γεννάδιος γράφει ότι ο σιδερίτης ονομάστηκε έτσι από τον Διοσκουρίδη, λόγω της ιδιότητάς του να θεραπεύει πληγές από σιδερένια αντικείμενα. Μια άλλη εκδοχή λέει ότι ονομάστηκε έτσι από τα «δόντια» που έχει ο κάλυκας του άνθους του, τα οποία μοιάζουν με αιχμή λόγχης.
Και μια τρίτη εκδοχή, η οποία μάλλον είναι σωστότερη όπως ακούγεται, λέει ότι ο Διοσκουρίδης έδωσε το όνομα αυτό στο φυτό, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του εγχύματος σε σίδηρο. Μεταξύ άλλων αναφέρεται σε αρχαία κείμενα του Ιπποκράτη, του Θεόφραστου, του Πλήνιου, του Γαληνού κ.α. Ο σιδερίτης φυτρώνει σε βραχώδεις αλπικές και σε υποαλπικές θέσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Φαρμακευτικές ιδιότητες
Παραδοσιακά στην Ελλάδα το τσάι του βουνού προτιμάται πολύ για τις ευεργετικές του επιδράσεις στα κρυολογήματα και τις φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, καθώς και για την καταπολέμηση της δυσπεψίας και των γαστρεντερικών διαταραχών, ενώ θεωρείται και αντισπασμωδικό, αναλγητικό και επουλωτικό. Τα δραστικά συστατικά του είναι η καφεΐνη που είναι διεγερτικό του νευρικού συστήματος, αλλά υπάρχουν και ίχνη θεοβρωμίνης που είναι διουρητική ουσία και δρα στο αναπνευστικό σύστημα.
Τα νωπά φύλλα του είναι αρκετά πλούσια σε βιταμίνη C. Το έγχυμα του φυτού χρησιμοποιείται σαν χωνευτικό, διουρητικό σε πεπτικές διαταραχές και σαν διεγερτικό του εγκεφάλου και των μυών. Εξάλλου επιταχύνει την αναπνοή. Η μακρόχρονη όμως και σε μεγάλες δόσεις χρήση του τσαγιού μπορεί να προκαλέσει διαταραχές που εκδηλώνονται με αϋπνία, αδυνάτισμα, απώλεια όρεξης και προβλήματα του νευρικού συστήματος.
Στο μικροσκόπιο των επιστημόνων
Οι παραδοσιακές χρήσεις του τσαγιού του βουνού επιβεβαιώνονται και επιστημονικά. Δεν είναι τυχαίο πως μπαίνει στο μικροσκόπιο των ερευνητών και μελετάται για τις επιδράσεις που αυτό έχει στην υγεία μας. Οι ευεργετικές του ιδιότητες οφείλονται στα συστατικά του αιθέριου ελαίου του, όπως για παράδειγμα στα φλαβονοειδή. Πλην αυτών, περιέχει πληθώρα συστατικών όπως διτερπένια, φαινυλοπροπάνια, ιριδοειδή, μονοτερπένια. Γνωστό για την αντιφλεγμονώδη, βακτηριοστατική και αντιοξειδωτική δράση του, θεωρείται ευστόμαχο, εφιδρωτικό, τονωτικό, αντιερεθιστικό και αντιαναιμικό διότι περιέχει Fe (Floca et al 1981).
Εργαστηριακές μελέτες για την ευεργετική του επίδραση έχουν ήδη γίνει από τα Πανεπιστήμια Πατρών και Ιωαννίνων ενώ το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε μελέτη του υποστηρίζει ότι τα εκχυλίσματα των Sideritis euboea και Sideritis clandestina μπορούν να συνεισφέρουν προληπτικά στην οστεοπόρωση, καθώς προστατεύουν έναντι της απώλειας της οστικής πυκνότητας και ενισχύουν τη μηχανική αντοχή των οστών. Επιπλέον μελέτες από τη Γερμανία υποστηρίζουν ότι το τσάι του βουνού μπορεί να προστατεύει έναντι της νόσου του Αλτσχάϊμερ. Αξίζει να αναφέρουμε πως η Ελλάδα και η Ισπανία είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση τσαγιού του βουνού.
Τρόπος παρασκευής
Για να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τις ευεργετικές του ιδιότητες θα πρέπει να δώσετε προσοχή στον τρόπο παρασκευής τους. Ο σωστός τρόπος είναι να βράσουμε πρώτα το νερό και λίγο πριν κοχλάσει να το αποσύρουμε από τη φωτιά, τότε ρίχνουμε μέσα το τσάι του βουνού, το αφήνουμε για 3 – 4 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε.
Μπορείτε επίσης στο κλασικό τσάι του βουνού να προσθέσετε μέλι, κανέλα ή λεμόνι. Πίνεται το ίδιο ευχάριστα και κρύο. Εμπιστευθείτε τα βότανα που ζουν για χρόνια μέσα στην παράδοσή μας και σίγουρα δεν θα χάσετε.
