Το δέντρο – φάρμακο της ψυχής και του σώματος!

Οι περισσότεροι δεν έχουν γευτεί ποτέ τον καρπό του ενώ θεωρείται είδος προς εξαφάνιση…

Αυτή την περίοδο καμαρώνω την τζιτζιφιά μας «φορτωμένη» με τους ιδιαίτερους καρπούς της και σκέφτομαι πως θα τους αξιοποιήσω καλύτερα. Μου αρέσει να τους καταναλώνω νωπούς, αλλά σίγουρα θα κάνω ένα λικεράκι, πολύ πιθανόν μαρμελάδα και ίσως τους χρησιμοποιήσω και σε κάποιο γλυκό. Πριν κάποια χρόνια, όταν ρώτησα μια φίλη μου αν θέλει να της δώσω, με κοίταξε περίεργα καθώς η μόνη τζιτζιφιά που γνώριζε ήταν η… περιοχή Τζιτζιφιές στην Αθήνα. Οταν δε, της έδωσα να δοκιμάσει, στους τρεις – τέσσερις πρώτους με ρώτησε «πώς το τρως αυτό», η αντίδρασή της όμως στη συνέχεια ήταν πολύ διαφορετική. Μάλλον… γλυκάθηκε και πλέον κάθε χρόνο μου υπενθυμίζει να μην την ξεχάσω.

Η γεύση τους είναι κάτι ανάμεσα σε μήλο και χουρμά ενώ η μυρωδιά τους, μας θυμίζει, τουλάχιστον εμάς που είχαμε δέντρα, ένα κομμάτι από την παιδική μας ηλικία. Και αν για κάποιους τα τζίτζιφα είναι γνωστά, για τους περισσότερους είναι ένα δέντρο που δεν έχουν ξαναδεί.
Για το λόγο αυτό, σκέφτηκα να μοιραστώ μαζί σας δέκα πράγματα που πρέπει να γνωρίσετε σίγουρα για την τζιτζιφιά και από εκεί και πέρα, στο χέρι σας είναι να μάθετε περισσότερα και να το βάλετε στη ζωή σας.

1. Η καταγωγή τους (ziziphus jujuba) προέρχεται από την Κίνα και για περισσότερο από 4.000 χρόνια χρησιμοποιούνται στην κινέζικη ιατρική. Και αν για εμάς «ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα», κάτι αντίστοιχο ισχύει για τους Κινέζους με τα τζίτζιφα. Μάλιστα ονομάζονται και κινέζικοι χουρμάδες.

2. Η τζιτζιφιά εξαπλώθηκε σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, άγνωστο πως. Στη χώρα μας, το κλίμα ευνοεί για την καλλιέργειά της, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, παλαιότερα ήταν πιο γνωστή και διαδεδομένη από ότι σήμερα. Μάλιστα στις μέρες μας θεωρείται είδος προς εξαφάνιση.

3. Είναι δένδρο καρποφόρο, φυλλοβόλο, με δίχρωμα φύλλα σαν της ελιάς που ανθίζει το καλοκαίρι. Οι τζιτζιφιές είναι εξαιρετικά ανθεκτικές και μπορούν να ανθίσουν σε ακραίες θερμοκρασίες με λίγο νερό ενώ προτιμούν τις ηλιόλουστες περιοχές. Οι καρποί είναι δρύπες, μοιάζουν με τις ελιές όταν είναι άγουροι, σταδιακά γίνονται καφέ όταν ωριμάζουν το φθινόπωρο, και γλυκαίνουν. Μπορούν να καταναλωθούν σε πολλές μορφές, όπως νωποί, αποξηραμένοι, σε γλυκά, τουρσί, καραμέλες κτλ.

4. Παρότι τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν δεν είναι σε μεγάλες ποσότητες, τα τζίτζιφα προσφέρουν μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων όπως μαγνήσιο, κάλιο, χαλκό, νιασίνη, ασβέστιο, μαγγάνιο, φώσφορο και σίδηρο. Περιέχουν βιταμίνη Α και Β12 και 20 φορές περισσότερη βιταμίνη C από κάθε εσπεριδοειδές, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και καταπολεμώντας τις λοιμώξεις. Ο καρπός περιέχει φλαβονοειδή, γλίσχρασμα(1) σαπωνίνες, σάκχαρα, βιταμίνες Α, Β2,και C, ιχνοστοιχεία, ασβέστιο και σίδηρο. Οι σπόροι περιέχουν σαπωνίνες και αιθέρια έλαια και ο φλοιός τανίνες και είναι στυπτικός.

5. Τα τζίτζιφα θεωρούνται φρούτα ανοσοδιεγερτικά, θερμαντικά, αντιμυκητιακά, αντιβακτηριακά, αντισπασμωδικά, αντιφλεγμονώδες, ηρεμιστικά, καρδιοτονωτικά και ισχυρά αντιοξειδωτικά. Είναι πολύ θρεπτικά και προστατεύουν από αλλεργίες, υπερβολική εφίδρωση, απώλεια όρεξης, πονόλαιμο, βρογχίτιδα, αναιμία και διάρροια. Επίσης, λέγεται πως μειώνουν την κατακράτηση υγρών.

6. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει οκτώ φλαβονοειδή στους καρπούς όπως το spinosin και το swertish που έχουν καταπραϋντικές ιδιότητες. Αυτός είναι και ο λόγος που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άγχους και της αϋπνίας στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Η φαινόλη puerarin που επίσης περιέχουν, βοηθά να κρατήσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στα κανονικά επίπεδα και να μειώσουν τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών παθήσεων. Το φλαβονοειδές απιγενίνη που βρίσκεται επίσης στο χαμομήλι, το θυμάρι και το κόκκινο κρασί, περιέχει αντιοξειδωτικά καθώς και αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητες, συμβάλλοντας στη μείωση του κινδύνου για καρκίνο και επηρεάζοντας θετικά το ήπαρ, την πέψη και τις αλλεργίες. Τα τζίτζιφα είναι επίσης πλούσιες πηγές 18 από τα πιο σημαντικά αμινοξέα, τα οποία βοηθούν στο σχηματισμό περισσότερων από 50.000 πρωτεϊνών στο σώμα, μια από τις οποίες ενεργοποιεί τη διαδικασία επούλωσης των πληγών.

7. Σύμφωνα με ιατρικές μελέτες, οι καρποί και το εκχύλισμά τους έχουν την ικανότητα να βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στην καταπολέμηση της ηπατικής νόσου, στη θεραπεία της αναιμίας και στην αναστολή της ανάπτυξης κυτταρικών όγκων που μπορεί να οδηγήσουν σε λευχαιμία. Τα εκχυλίσματα χρησιμοποιούνται επίσης σε προϊόντα φροντίδας του δέρματος για τη μείωση των ρυτίδων, την ανακούφιση της ξηρότητας και την αντιμετώπιση των ηλιακών εγκαυμάτων.

8. Εκτός από τους καρπούς, χρησιμοποιούνται τα περισσότερα μέρη του δέντρου, όπως τα φύλλα, οι ρίζες, τα άνθη, και ο φλοιός.
Τα φύλλα χρησιμοποιούνται για μια σειρά από μολυσματικές ασθένειες, όπως στη θεραπεία των παιδιών που πάσχουν από τυφοειδή πυρετό, ευλογιά, ιλαρά, ανεμοβλογιά,κ.ά, γιατί προκαλούν εφίδρωση και ρίχνουν τον πυρετό.
Το αφέψημα των φύλλων επίσης σκοτώνει τα παράσιτα και τα σκουλήκια που προκαλούν διάρροια.
Ο φλοιός του δέντρου (μετά από επεξεργασία) είναι τονωτικός και βοηθά στη θεραπεία των εγκαυμάτων, στην αναιμία, τη νεφρίτιδα, τις νευρικές διαταραχές, την αϋπνία και την αποτοξίνωση.
Το αφέψημα της ρίζας είναι αντιπυρετικό, και εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πλύσεις ακόμη και των ματιών, σε φλεγμονές, και σε εγκαύματα. Βοηθά στην ανάπτυξη των μαλλιών.

9. Η καλλιέργειά απαιτεί ξηρές περιοχές με καλή αποστράγγιση του εδάφους. Είναι ανθεκτικό στο ψύχος και για να ωριμάσει ο καρπός θέλει μακρύ και ζεστό καλοκαίρι ενώ δε χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα, ούτε πότισμα παρά μόνο σε πάρα πολύ ξηρές περιοχές, και για μικρό διάστημα. Διαδίδεται με σπόρους, με μοσχεύματα ή παραφυάδες που συχνά σχηματίζουν πυκνές συστάδες γύρω από το δέντρο. Τα μοσχεύματα μπορούν να φυτευτούν έξω απευθείας, σε μόνιμες θέσεις από το Νοέμβριο μέχρι τον Ιανουάριο. Ο τρόπος συλλογής τους είναι επίσης εύκολος, καθότι αφήνουν τα τζίζιφα πάνω στα δέντρα μέχρι να στεγνώσουν, να πέσουν και έπειτα τα μαζεύουν από το έδαφος, περίπου όπως μαζεύονταν παλιά οι ελιές.

10. Στη σύγχρονη γαστρονομία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά σε σαλάτες, σάλτσες και γιατί όχι και παραδοσιακές συνταγές, όπως κοκκινιστά και ψητά. Λικέρ, μαρμελάδες, σιρόπια, γλυκά του κουταλιού είναι μερικές από τις προτάσεις μας. Υγιεινό σνακ, ακόμη και για τα παιδιά, ιδανικά αυτή την εποχή που… καραδοκούν οι ιώσεις.

Ενα είναι το σίγουρο! Αν δοκιμάσετε τζίτζιφα δε θα χάσετε… Γευτείτε τα νωπά ή αποξηραμένα, ενώ συλλέξτε και φύλλα ώστε να πιείτε το τσάι τους, το οποίο δίνει ενέργεια και καταπολεμά το άγχος. Ενα φάρμακο της ψυχής και του σώματος.

Με πληροφορίες cretanfoodnews.gr, itrofi.gr, alekati.gr